Hoe schrijf je een journalistiek interview?

Een interview. De Van Dale zegt er, vrij recht toe recht aan, over: een vraaggesprek met het doel om het gehoorde te publiceren of uit te zenden. En zo is het. Wie z’n dagen vult met schrijven, krijgt vroeger of later ook interviews op zijn pad. ‘Hoera!’, roepen wij. Want van alle schrijfkunsten is interviewen toch wel een heel mooie. Waarom? Omdat het dynamisch is. En spannend. En omdat het resultaat zo mooi kan zijn. Wil jij graag een journalistiek interview schrijven en kun je wel wat handvatten gebruiken? BureauTekst helpt je met dit blog graag vast op weg.

Het ene interview is het andere niet

Zoals de omschrijving in de Van Dale al aantoont; ‘interview’ is een breed begrip. Er bestaat dan ook geen vaste vorm. Waar een nieuwsartikel in een vaste vorm wordt opgebouwd, gaat dat voor een journalistiek interview niet op. Wat vormen op een rij:

• Nieuwsinterview

Het woord nieuwsinterview is al een heldere omschrijving. Bij deze vorm draait het om een actuele ontwikkeling of gebeurtenis. De geïnterviewde geeft zijn visie op het nieuws. Voorbeeld: Een circusolifant wordt tussen de middag meegenomen voor een kleine wandeling. Op een onbewaakt moment glipt de olifant een achtertuin in en hapt enthousiast in de perenboom. Een circusmedewerker geeft later in een interview tekst en uitleg over hoe dit heeft kunnen gebeuren: ‘De olifant wordt iedere dag even uitgelaten, net als een huisdier.’ Te absurd om waar te zijn? Daar denkt men in Schijndel en omgeving anders over.

• Achtergrondinterview

Een achtergrondinterview is langer en beschouwender dan een nieuwsinterview. Het onderwerp hoeft ook geen brandende actuele kwestie te zijn. Wij van BureauTekst mochten voor de NOM, de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij, een serie achtergrondinterviews maken met ondernemers met wie zij samenwerken. Interviews waarin ondernemers onder meer vertellen waar ze aan werken en wat hun toekomstvisie is. Zo ook met Maureen van Veelen van Solenne, die liet zien dat ondernemen en een nuchtere blik goed samengaan:

Binnen het Food2020 programma van de NOM onderzoekt Solenne of zij in de toekomst ook nutraceuticals kunnen ontwikkelen. “Denk dan aan drankjes, capsules of poeders. We proberen wetenschappelijk naar het lichaam te kijken. Hoe ga je er ook van binnenuit beter uitzien? Beauty starts from within. Al hoort nuchterheid ook bij de wetenschap, we willen geen flauwekul verkopen. Ga je bijvoorbeeld onbeschermd de zon in, rook je en eet je ongezond? Dan helpen drie flesjes Combray je ook niet vooruit.”

• Profilerend interview

Hier verschuift de boel. Niet het onderwerp, maar de persoon staat in dit interview centraal. De geinterviewde profileert zich aan de hand van dit gesprek. Hij deelt zijn visie. Een fictief voorbeeld, om in de circussferen van het nieuwsinterview te blijven: Vanwege dalende inkomsten moet een wereldberoemd circus de tentdeuren voorgoed sluiten. De afscheidnemende directeur zet in een profilerend interview zijn visie op het veranderende circusleven uiteen.

• Portretterend interview

Net als bij een profilerend interview staat ook hier de persoon centraal. Het draait niet om een gebeurtenis, maar puur om de persoon. Geeft een geschilderd portret het voorkomen van iemand weer, een geschreven portret doet dat met iemands verhaal.

Een goed onderscheid om te maken: BureauTekst schrijft haar teksten in opdracht van klanten. Onze interviews vallen onder bedrijfsjournalistiek. Wat de verschillen tussen bedrijfsjournalistiek en journalistiek precies zijn? Daar kunnen we wel weer een heel blog aan wijden. Weet je wat? Dat doen we ook gewoon! *Noteert een nieuw goed idee*

Wanneer is een interview succesvol?

Wat maakt het verschil tussen een interview en een goed interview? Daar is een helder antwoord op te geven. Ook wel eens fijn. Luisteren en doorvragen, daar zit de crux.

Stel je voor, twee mensen interviewen afzonderlijk dezelfde persoon. Interviewer 1 werkt keurig een lijstje vragen af en krijgt daar de antwoorden op. Interviewer 2 laat het lijstje achterwege, luistert zorgvuldig en springt in op de antwoorden die hij krijgt. Wij tekenen graag voor interview 2!

Tips & trucs

Niets zo fijn als tips. Hier zijn onze ‘journalistiek interview schrijven’ do’s:

• Wáár je iemand interviewt, maakt veel uit. Ga je voor een telefonisch gesprek, dan blijft er wat afstand. Je mist de non-verbale communicatie van de geinterviewde. Heb je afgesproken iemand echt te ontmoeten? Vraag jezelf dan af wat de beste locatie is. Vaak beland je op iemands kantoor. Een kantoor is altijd inclusief rinkelende telefoons en evenzo hard rinkelende voorlichters. Maar haal iemand eens over een gesprek te voeren tijdens een boswandeling of in een fijn koffiehoekje in de stad. Of zorg dat de omgeving past bij het onderwerp. Voorbeeld: Een interview met de stadsdichter van Haarlem mág niet binnenshuis gevoerd worden, dat snap je.
• Let op de lichaamstaal van de geinterviewde en zeg er desnoods iets over (bijvoorbeeld: ‘ik zie dat dit wat met je doet’).
• Houd de tijd in de gaten. Vervelend als je na afloop concludeert dat het een energiek gesprek was, helaas wel zonder antwoorden op jouw prangende vragen.
• Luister zo intensief mogelijk. Goed luisteren leidt tot betere vragen. Die vragen leveren je op hun beurt een verrassender én spannender interview op.
• Blijf objectief. Het gaat om de mening en visie van de geinterviewde. Hoe jij er zelf over denkt, kan mooi in een volgend blog.
• Maak je aantekeningen tijdens het gesprek? Schrijf die daarna zo snel mogelijk uit. We hebben bij BureauTekst weleens als groepsproject oude aantekeningen geprobeerd te ontcijferen. Geen aanrader.
• Wacht niet met het schrijven van het interview. Wij weten als geen ander dat het in de praktijk vaak anders loopt, maar je maakt veel winst als je zo snel mogelijk gaat schrijven. Je hebt het gesprek en wat daar de belangrijkste punten in waren, nog vers in je hoofd.

To record or not to record

Over het maken van aantekeningen ofwel het opnemen van een interview, zijn de meningen verdeeld. Met een opname zit je veilig. Je kunt alles terugluisteren. Twijfel je bijvoorbeeld over een citaat? Geen probleem, je hebt de opname achter de hand.

Het maken van aantekeningen zorgt ook voor vertraging in een gesprek. Je mist ook een groot deel van de non-verbale communicatie. Ons advies? Neem op dat gesprek! En houd daarnaast altijd pen en papier bij de hand om steekwoorden op te schrijven. Zo weet je naderhand nog precies wat de opvallende punten waren in het gesprek, zonder dat je de hele opname terug hoeft te luisteren.

De ultieme voorbereiding

Je opnameapparatuur ligt klaar. Prima. Hier nog een kleine voorbereidings-checklist:

• Het afspraak ABC; een interview begint al bij het maken van de afspraak. Bespreek wat het doel van het interview is en hoe veel tijd je ervoor krijgt. Verder is het handig om af te spreken of de geïnterviewde de tekst voor publicatie nog kan lezen en eventueel corrigeren. Of wij dat doen? Ja. Het is prettig als eventuele onjuistheden uit de tekst worden gefilterd. Als je bang bent dat iemand jouw werk omtovert tot een gortdroog zakelijk epistel, kun je altijd afspreken dat alleen feitelijke onjuistheden worden aangepast.
• Weet je álles wat je moet weten over je interviewkandidaat? Onderschat het belang van goede research vooral niet. Interview je een politicus over onvrede binnen de Nationale Politie zonder te weten dat hij zelf jarenlang agent is geweest? Dat noemen we een misser.
• Hoe moet het eindresultaat eruit komen te zien? Weet voordat je je eerste vraag stelt, waar je naartoe werkt. Denk daarbij aan de lengte van het interview en de doelgroep waar je voor schrijft.
• Lang leve de spieklijst. Wij gaan de deur niet uit zonder spiekbrief. Deze ligt tijdens interviews dan ook gewoon binnen handbereik. Op die spiekbrief staan zeker geen uitgeschreven vragen, maar wel steekwoorden. Zo kunnen we ons tijdens het interview helemaal concentreren op het gesprek, maar wel in één oogopslag zien of we geen belangrijke onderwerpen overslaan.

En dan… de uitwerking

Na het interview rest je nog één grote keuze; in welke vorm ga je het verhaal gieten?

• Vraag- antwoordinterview. Mits goed geschreven, krijg je als lezer het gevoel dat je bij de sprekers aan tafel zit.
• Fullquote-interview. Hier zijn alle vragen weggewerkt. Het stuk is in zijn geheel een citaat van de geïnterviewde. Deze vorm past bij een stuk waarin de geïnterviewde, dus niet een ander onderwerp, centraal staat.
• Indirect citaatinterview. Hier staat juist het onderwerp centraal. Je geeft zelf de woorden van de geïnterviewde weer. Zoals wij deden in een interview met Henk Timmerman van Brouwerij Maallust:

Veenhuizen begon als een boerendorp. In 1818 veranderde dat radicaal. De Maatschappij van Weldadigheid van generaal Johannes van den Bosch stichtte kolonies voor arme gezinnen en wezen. Henk Timmerman, de mede-eigenaar van brouwerij Maallust, noemde de generaal onder zijn speciaalbieren daarom De Maallust 1818.

• Montage-interview. Een mengvorm van alle stijlen.

Een journalistiek interview laten schrijven

Zover BureauTekst over interviews. Heb je hulp nodig bij het schrijven van een interview? Wij vonden het schrijven van een te lang blog over interviewen al een fijne taak, dus we springen graag bij. We bestaan uit een groep van vijf tekstschrijvers met diverse achtergronden, van journalistiek tot overheid en met een grote omweg weer terug. Laat vooral van je horen als je meer wilt weten!

Nu contact opnemen met BureauTekst