Tekstsoorten en tekstdoelen

Wat zijn tekstsoorten en tekstdoelen?

We maken onderscheid tussen tekstsoort, tekstdoel en tekstvorm. Je hebt verschillende tekstsoorten. Die leggen we 1 voor 1 aan je uit. Een tekstdoel is het doel wat de schrijver met zijn tekst wil bereiken. Wil hij mensen tot aankoop aansporen of juist alleen informeren? Tot slot is tekstvorm als het ware de stijl van een tekst. Deze tekst is bijvoorbeeld een blog. Maar je hebt ook bannerteksten, websiteteksten en folderteksten.

Dit zijn de 5 tekstsoorten

Vanuit alle tekstsoorten, maken we om het overzicht te bewaren onderscheid in 5 soorten. Er zijn wel meer verschillende tekstsoorten. Zo zie je op scholen bij het vak Nederlands vaak informerende, activerende, betogende, beschouwende en amuserende teksten als tekstsoort terug. Ons overzicht is algemener.

1. Zakelijke teksten

Zakelijke teksten zijn in onze ogen de teksten die bedrijven nodig hebben om hun verhaal naar de buitenwereld over te brengen. Daar valt bijvoorbeeld onder:

• Nieuwsbrief
• Zakelijk blog
• Vacature
• Jaarboek
• Bedrijfsmagazine
• Offerte

2. Commerciële teksten

Dit zijn de teksten die bedrijven nodig hebben om hun producten of diensten onder de aandacht te brengen bij de doelgroep. Een aantal voorbeelden daarvan zijn:

• Folder / Flyer
• Brochure
• Advertentie
• Advertorial
• Webtekst
• Abri
• Linkbuildingartikel

3. Redactionele en journalistieke teksten

Van redactioneel spreken we bij BureauTekst als er niet direct sprake is van een commercieel doel en als we over een heel specifiek onderwerp schrijven. Denk bijvoorbeeld aan:

• Persbericht
• Nieuwsartikel
• Interview
• Reportage
• Opiniestuk
• Column
• Ingezonden stuk

 4. Communicatieve teksten

Dan zijn er ook nog de – zoals wij ze noemen – communicatieve teksten. Communicatieadviseurs schakelen ons bijvoorbeeld in voor het schrijven van een:

• Storyline
• Communicatieplan
• Zakelijke brief
• Advies
• Speech
• Uitnodiging / aankondiging

5. Wetenschappelijke teksten

Wetenschappelijke teksten moeten vaak aan regels voldoen. En aan elke vorm zitten weer andere regels verbonden. Zo heb je bijvoorbeeld MLA, APA en ISO 690. Wetenschappelijke artikelen moeten vooral heel informatief zijn. Elke zin moet een boodschap hebben én aansluiten op je vorige zin. Dit gaat soms ten koste van de leesbaarheid. Je vindt wetenschappelijke teksten in:

• Wetenschappelijke tijdschriften
• Academische databases
• (Universiteits)bibliotheken

Dit zijn de 7 tekstdoelen

We raden altijd aan om een doel te hebben voordat je je tekst schrijft. Zo weet je hoe je moet schrijven en welke richting je je lezers op wilt bewegen. Zoals je wel zult merken, hebben teksten vaak meerdere doelen.

Informeren

Als je je lezers vooral wilt informeren, dan breng je jouw kennis over. Bijvoorbeeld om meer verdieping te geven in een dienst die je aanbiedt of om duidelijkheid te verschaffen over trends in je vakgebied waar lezers mee te maken krijgen. Informatieve teksten verrijkt de lezer met nieuwe inzichten.

 Overhalen

Soms wil je meer dan alleen informeren; je wilt overtuigen. Zulke teksten hebben als doel om de lezer te beïnvloeden of over te halen om een standpunt in te nemen. Denk bijvoorbeeld aan teksten op campagnes van politici. 

Amuseren

Een tekst kan ook als doel hebben de lezer te entertainen. De lezer hoeft er helemaal niets van te onthouden of iets ermee te doen. Een voorbeeld hierbij is boeken. Vooral fictieve boeken hebben dit doel. 

Instrueren

“Gebruik een deel van het deeg en bedek de hele bodem van de springvorm en de randen.” Een stap uit een recept is een typisch voorbeeld voor een instruerende tekst. Instruerende teksten leggen uit hoe iets gedaan moet worden. Je helpt je lezer met een instruerende tekst iets te begrijpen.

Beschrijven

Een beschrijvende tekst kenmerkt zich door de details die erin staan. Een producttekst is vaak beschrijvend. Denk maar aan de gele regenjas met witte stippen zo groot als schoteltjes, die onder en boven een rits heeft. Wel zo handig op de fiets. En de zakken? Die doe je dicht met een drukknoop. Een capuchon hoort bij een regenjas en door de klep aan de voorkant, komt er geen water op je gezicht.

Reageren

Met reactieve teksten wil je een reactie uitlokken. Denk aan een social media posts om discussie te stimuleren met een vraagstelling waar de meningen over verdeeld zijn. Het doel is dat de lezers hun meningen en gedachten met je delen.

Verklaren

Verklarende teksten lijken op informerende teksten. Het doel is om de lezer te helpen begrijpen wat anders ingewikkeld zou zijn. Lastige overheidsstukken zijn hier een goed voorbeeld van. Helder schrijven is nog niet zo makkelijk. Daar schreven we al eerder een blog over.

Verschillende tekstsoorten laten schrijven door BureauTekst

Als copywriters komen we allerlei verschillende tekstsoorten en tekstdoelen tegen. We schrijven er ook veel zelf, en soms ook 1 tekst met meerdere doelen tegelijkertijd.  Bijvoorbeeld een dienstenpagina die informeert en converteert. Benieuwd wat we nog meer schrijven?

Bekijk al onze diensten